Azınlık vakıfları da gayrimenkul sektörünün cazibesine kapıldı. İstanbul’un merkezi yerlerinde gayrimenkul sahibi olan birçok azınlık vakfı, ellerindeki gayrimenkulleri değerlendirme yoluna gidiyor. Surp Agop, Aya Dimitri ve Karagözyan gibi gayrimüslüm vakıflar, Şişli, Kurtuluş ve Taksim’deki gayrimenkullerinin yerine AVM, konut ve otel yaptırıyor.
Farklı alandan birçok yatırımcının rağbet gösterdiği gayrimenkul sektörü son yıllarda azınlık vakıflarının da ilgi odağı haline geldi. Azınlıkların mülk edinmesi yönündeki yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte İstanbul’un en çok rant sağlayan bölgelerinde gayrimenkulleri olan birçok vakıf, ellerindekileri değerlendirme yoluna gidiyor.
Özellikle gayrimüslim vatandaşlara ait olan vakıflar, şehir merkezindeki gayrimenkullerinin yerine AVM, beş yıldızlı otel ve lüks konut yapmaya başladılar. Ermeni cemaatine ait vakıflar, bunlar arasında en öne çıkanlar. Şişli, Beyoğlu, Kurtuluş gibi İstanbul’un göbeğindeki semtlerde birçok arsa, bina ve işyerleri olan Ermeni vakıflar, bunlar üzerine lüks konut, beş yıldızlı otel, AVM yapma yoluna gidiyorlar. Şehir merkezindeki yerlerin her geçen gün prim yaptığı İstanbul’da vakıflara ait gayrimenkuller, inşaat şirketlerinin de iştahını kabartıyor. Birçok inşaat şirketi gayrimüslim vakıflarını yakın markaja almış durumda. Vakıfların birçoğu ise ellerindeki gayrimenkulleri satmak yerine yap-işlet-devret ya da kat karşılığı inşaat şirketlerine vererek yatırım yapıyorlar.
Vakıflar Yasası öncü oldu
Gayrimüslim taşınmazları hakkında gönüllü danışmanlık hizmeti veren Haycar (Hayrat Canlandıran ve Araştıran Mimar ve Mühendisler Dayanışma Derneği) Başkan Yardımcısı Sevan Karabetoğlu, “Vakıflar Yasası’nın Meclis’ten geçmesi üzerine vakıfların ellerindeki gayrimenkulleri değerlendirme eğilimi arttı. Şehir merkezindeki yerler çok fazla değerlendi. Bunun farkına varan azınlık cemaat vakıfları mülklerini değerlendirme yoluna gidiyorlar. Vakıflar çürümeye yüz tutmuş, atıl haldeki gayrimenkullerinin yerine getirisi yüksek olduğu için otel AVM, lüks konut gibi projeler gerçekleştiriyorlar” diyor.
Azınlık vakıflarının, gerçekleştirdikleri projelerle gayrimenkul yatırımcıları arasında öne çıktığına işaret eden Karabetoğlu, bürokratik işlemler ve kiracıların çıkartılması gibi faktörlerin ise yatırımı sürecinin uzamasına neden olduğunu dile getiriyor.
Karagözyan Şişli’de otel yapıyor
İstanbul’daki inşaat projeleri arasında şu sıralar Karagözyan Ermeni Vakfı’nın Abide-i Hürriyet Caddesi`nin kenarında yükselen binası dikkat çekiyor.
İstanbul’un en merkezi yerlerinden biri olan Şişli’de eskiden halk pazarı olarak faaliyette bulunan 6.5 dönümlük arazisini boşalttıran vakıf, buraya otel yaptırıyor. Bertuğbey İnşaat ile kat karşılığı bir anlaşması yapan Karagözyan’ın, otel olarak planladığı bu araziye rezidans yapması da seçenekler arasında. Yaklaşık iki yıl önce arazide kiracı olan pazar esnafına taşınması gerektiği tebliğ edildiğinde, vakfın araziyi satmayı planladığı, hatta talipleri arasında Galatasaray Başkanı Adnan Polat ve Fenerbahçe Başkanı Aziz Yıldırım`ın da olduğu söylentileri dolaşmıştı.
Kurtuluş’un çehresini değiştirecek proje
Aya Dimitri Kilisesi Vakfı ise Şişli’ye hemen yakın bir mesafede, Kurtuluş bölgesinde büyük çaplı bir yatırım yapmaya hazırlanıyor. Vakıf, semtin hem Beyoğlu hem Şişli sınırlarında kalan, Aya Dimitri Kilisesi’nin de yer aldığı Son Durak Meydanı çevresindeki 20 dönümlük araziye yüzlerce konutluk bir rezidans ve alışveriş merkezi (AVM) yapacak.
Kurtuluş’un çehresini değiştirecek projenin yatırım miktarı ise 100 milyon doların üzerinde. Yatırım için kolları sıvayan vakıf yönetimi, geçtiğimiz aylarda, projeyi gerçekleştirecek inşaat şirketini seçmek için aralarında Varyap, Polat İnşaat, Baytur ve Ofton’un bulunduğu 33 şirketten teklif almıştı. Bu şirketler arasında Adnan Polat’ın sahibi olduğu Polat İnşaat’ın adı öne çıkıyor.
Topladıkları teklifleri değerlendirme aşamasında olduklarını belirten Aya Dimitri Kilise Vakfı Başkanı Dimitri Zatos, henüz projeyi yapacak inşaat şirketini seçmek için karar vermediklerini belirtiyor. Ne zaman karar verecekleri konusunda belli bir tarih vermeyen Zatos, “Kurtuluş’un dokusuna en uygun projeyi gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bu nedenle ince eleyip sık dokuyoruz” diyor. Projeyi kat karşılığı vereceklerini ifade eden Zatos, projenin yatırım maliyetinin 100 milyon doların üzerinde olacağını belirtiyor. Zatos’un söylediğine göre tamamı 20 dönüm üzerinde yer alacak proje, 2-3 katlı AVM, rezidans, çarşı ve otoparktan oluşacak. Halihazırda 101 kiracısı bulunan vakfın inşaat şirketini seçse dahi, kiracıların çıkartılmasının uzun zaman alması nedeniyle projeye hemen başlamayacağı belirtiliyor.
Surp Agop’un bu projesi Elmadağ’ını uçuracak
İstanbul’da büyük çaplı bir proje yapmaya hazırlanan Ermeni vakıflarından bir diğeri ise Surp Agop. Vakıf, İstanbul’un kalbi sayılan Taksim-Talimhane ve Elmadağ’ın kesiştiği alana alışveriş-kültür-iş ve yaşam merkezi yapacak. Şan City adlı bir proje Vizzion Europe tarafından yap-işlet-devret modeliyle gerçekleştirilecek. Proje, 44 yıl işletildikten sonra vakfa devredilecek. 107 bin metrekare kapalı alan üzerinde yer alacak projenin yatırım maliyeti ise 120-130 milyon dolar civarında.
Ermeni Katolik Surp Agop Vakfı’na ait Eski Şan Tiyatrosu’nun da yeniden inşa edileceği proje kapsamında, mülkiyeti vakfa ait parsellerdeki sıra evler restore edilerek otel ve rezidanslara dönüştürülecek. Surp Agop Hastanesi’nin kalacağı projede, huzur evi yıkılıp yerine yenisi yapılacak. Bir butik otelin yapılmasının da ihtimal dahilinde olacağı Şan City’de lokanta, eğlence ve alışveriş mekanları da yer alacak. Geçen yılın son çeyreğine start alması planlanan proje henüz başlamış değil. Öğrendiğimize göre vakıf yönetimi hala 37 kiracının tahliyesiyle uğraşıyor.
Gümüşyan Vakfı otoparkın yerine otel yaptırıyor
Ellerindeki gayrimenkulleri daha küçük çaplı projeler için değerlendirenler de var. Beyoğlu Ohannes Gümüşyan Ermeni Kilisesi Vakfı ise son dönemlerde iş dünyasından birçok ismin otel yatırımına soyunduğu Beyoğlu’nun en popüler bölgelerinden Asmalımescit’te yatırım yapanlar arasında bulunuyor.
Asmalımescit’in iyice prim yapması üzerine, Asmalımescit Caddesi üzerinde kendisine ait boş bir alanı değerlendirme kararı alan vakıf, 150 metrekare büyüklükteki alan üzerinde butik otel yapıyor. Otelin yapılacağı alan, uzun yıllardır otopark olarak hizmet veriyordu. Beyoğlu Belediyesi imar müdürlüğünden öğrendiğimize vakıf zemin ve asma katlar için dükkan, üst katlar için ise konut ruhsatı almış. Alanın en fazla 5 kat imar izni bulunuyor. Belediyeden konut için ruhsat alınmışsa da vakfın, konut ruhsatını otele çevireceği söyleniyor. Vakıf yetkilisi Luisa Hanım da “Otoparkın bulunduğu alan üzerine büyük bir ihtimalle otel yapacağız” diyor. Vakıf otelin işletmesini ise 4-5 işadamından oluşan bir ortaklığa verecek.